Restauratie Cuyp
Het 'Rivierlandschap met koeien en herders' van Dordtse schilder Aelbert Cuyp keerde na 250 jaar terug naar de plaats waar het is gemaakt. Voor de tentoonstelling In het licht van Cuyp (2021-2022) werd het werk afgelopen jaar gerestaureerd.
![Restauratie cup](/media/images/DSC_0198_2.2e16d0ba.fill-1280x800.jpg)
Begin restauratie
Voordat de daadwerkelijke restauratie begint, wordt het schilderij gefotografeerd. Het doel is de toestand voor de behandeling vast te leggen aan de hand van overzichtsfoto's van de voor- en achterzijde, detailfoto's en strijklicht opnamen, die het reliëf van het oppervlak laten zien. Er worden bovendien technische opnamen gemaakt die het restauratiewerk ondersteunen.
Vernis
Op het schilderij zit een vernis: een transparante laag hars die de verf beschermt en de kleuren verzadigd. Door veroudering is deze vernislaag geel geworden. Dit is een gangbaar verouderingsproces. Verouderde vernissen kunnen met specifieke oplosmiddelen worden verwijderd en vervangen door een nieuwe vernislaag. Omdat dit schilderij circa 370 jaar oud is, zal dit al meerdere keren zijn gedaan. Het vernis dat we nu zien is dus aangebracht door een restaurator. In UV licht gaat het oude vernis op het schilderij een groenig licht uitstralen (fluoresceren), maar bij de restauratie aangebrachte verven, de zogenaamde retouches, zijn juist donker. Op de UV opname is daardoor te herkennen waar onoriginele verf aanwezig is. Bij vernisafname kan ik op die plaatsen dus ook verf aan mijn watje verwachten. In dit schilderij zijn vooral grote retouches te zien aan de randen, die dus waarschijnlijk niet meer in goede staat zijn.
UV licht
Niet alle retouches laten zich echter zien in UV licht. Soms liggen er zoveel vernislagen over de retouches dat de sterke fluorescentie van het vernis ze onherkenbaar maakt. Daarom is het handig ook infrarood (IR) foto's te maken. IR en UV liggen net buiten het voor ons zichtbare lichtspectrum, maar op tegengestelde posities: UV straling zit naast het blauwe licht en IR naast het rode. Het effect van UV licht op de vernis kunnen we zien doordat het vernis voor ons zichtbaar licht gaat uitstralen. Het effect van IR is echter niet voor ons zichtbaar. Om het zichtbaar te maken gebruik ik een fototoestel dat gevoelig is gemaakt voor dat deel van het spectrum. Op de foto kijken we door sommige materialen heen, maar niet door allemaal. Daarom wordt deze techniek gebruikt om te zoeken naar de onderliggende schetsen van de schilder of wijzigingen van zijn hand. Ik gebruik hem echter ook om retouches op te sporen. Omdat die latere verf een andere samenstelling heeft dan de originele, ziet hij er namelijk vaak wat anders uit op IR foto's. In de lucht zijn bijvoorbeeld vlekken te zien die donkerder zijn dan de omgeving. De vlek rechts op de foto (pijl) is duidelijk een retouche. Ik hoop eigenlijk dat de vlekken in de blauwe lucht (binnen de cirkel) dat niet zijn. Retouches betekent namelijk meestal schade....
Lees meer over de restauratie
Restauratie Cuyp deel 2
![Restauratie Restauratie](/media/images/IMG_5282.2e16d0ba.fill-400x380.jpg)
Restauratie Cuyp deel 3
![Jeanne van der Horst filmt Lidwien voor de Cuyp film.JPG Jeanne van der Horst filmt Lidwien voor de Cuyp film.JPG](/media/images/Jeanne_van_der_Horst_filmt_Lidwien.2e16d0ba.fill-400x380.jpg)
Restauratie Cuyp deel 4
![Restauratie cuyp Restauratie cuyp](/media/images/Afbeelding_achterkant.2e16d0ba.fill-400x380.jpg)
Restauratie Cuyp deel 5
![Restauratie Cuyp Restauratie Cuyp](/media/images/Cuyp_2.2e16d0ba.fill-400x380.png)
Restauratie Cuyp deel 6
![Cuyp Cuyp](/media/images/Sandon_Hall_Cuyp_vr_koeien1_3-2020.2e16d0ba.fill-400x380.jpg)
Restauratie Cuyp deel 7
![Cuyp Cuyp](/media/images/Sandon_Hall_Cuyp_tr_vernisafname_r.fc644164.fill-400x380.jpg)
Restauratie Cuyp deel 8
![Cuyp Cuyp](/media/images/Sandon_Hall_cuyp_achter_de_microsc.2e16d0ba.fill-400x380.jpg)
Restauratie Cuyp deel 9
![Cuyp Cuyp](/media/images/Sandon_Hall_Cuyp_tr_vernisafname_h.32e850a8.fill-400x380.jpg)
Restauratie Cuyp deel 10
![Cuyp Cuyp](/media/images/deatiol_met_scheef_geplakte_scholl.2e16d0ba.fill-400x380.jpg)
Restauratie Cuyp deel 11
![Cuyp Cuyp](/media/images/DSC_0028.2e16d0ba.fill-400x380.jpg)
Restauratie Cuyp deel 12
![Cuyp Cuyp](/media/images/DSC_0035.2e16d0ba.fill-400x380.jpg)
Restauratie Cuyp deel 13
![Rivierlandschap met koeien en herders van Aelbert Cuyp in het Dordrechts Museum. Het schilderij wordt gerestaureerd. Rivierlandschap met koeien en herders van Aelbert Cuyp in het Dordrechts Museum. Het schilderij wordt gerestaureerd.](/media/images/Sandon_Hall_Cuyp_tr_vernisafname_h.2e16d0ba.fill-400x380.jpg)
Restauratie Cuyp deel 14
![Sandon Hall Cuyp tr vernisafname uv lijm blokkeert vernisafname 6-2020 (2).JPG Sandon Hall Cuyp tr vernisafname uv lijm blokkeert vernisafname 6-2020 (2).JPG](/media/images/Sandon_Hall_Cuyp_tr_vernisafname_u.2e16d0ba.fill-400x380.jpg)
Restauratie Cuyp deel 15
![Thijs Blom en Willem van RTV Rijnmond.JPG Thijs Blom en Willem van RTV Rijnmond.JPG](/media/images/Thijs_Blom_en_Willem_van_RTV_Rijnm.2e16d0ba.fill-400x380.jpg)
Restauratie Cuyp deel 16
![Sandon Hall Cuyp tr papier en retouches rand rechts na vernisafname Sandon Hall Cuyp tr papier en retouches rand rechts na vernisafname](/media/images/Sandon_Hall_Cuyp_tr_papier_en_reto.2e16d0ba.fill-400x380.jpg)
Restauratie Cuyp deel 17
![Cuyp Cuyp](/media/images/Afbeelding_IR_en_datum.ca320064.fill-400x380.png)
Restauratie Cuyp deel 18
![Aelbert Cuyp - Riverlandschap met koeien en herders - ca. 1647 - 1650 Aelbert Cuyp - Riverlandschap met koeien en herders - ca. 1647 - 1650](/media/images/13._Cuyp_River_landscape_with_catt.8e6f77a9.fill-400x380.jpg)
Restauratie Cuyp deel 19
![Sandon Hall Cuyp tr water half schoon ivm oude resten Sandon Hall Cuyp tr water half schoon ivm oude resten](/media/images/Sandon_Hall_Cuyp_tr_water_half_sch.2e16d0ba.fill-400x380.jpg)
Restauratie Cuyp deel 20
![Sandon Hall Cuyp vr microscoop kleine blauwe retouches in lucht Sandon Hall Cuyp vr microscoop kleine blauwe retouches in lucht](/media/images/Sandon_Hall_Cuyp_vr_microscoop_kle.2e16d0ba.fill-400x380.jpg)
Restauratie Cuyp deel 21
![Cuyp Cuyp](/media/images/DSC_0018.2e16d0ba.fill-400x380.jpg)
Restauratie Cuyp deel 22
![voor en na schade voor en na schade](/media/images/voor_en_na_schade.2e16d0ba.fill-400x380.jpg)
Restauratie Cuyp deel 23
![vulling lijst vulling lijst](/media/images/vulling_lijst.2e16d0ba.fill-400x380.jpg)
Restauratie Cuyp deel 24
![Sandon Hall Cuyp tr test inlijsting Sandon Hall Cuyp tr test inlijsting](/media/images/Sandon_Hall_Cuyp_tr_test_inlijstin.2e16d0ba.fill-400x380.jpg)
Restauratie Cuyp deel 25
![prent naar klein schilderij 1774 in UK 70876658-4b4c-f1e2-bc0b-8ebeed631348.jpg prent naar klein schilderij 1774 in UK 70876658-4b4c-f1e2-bc0b-8ebeed631348.jpg](/media/images/prent_naar_klein_schilderij_1774_i.2e16d0ba.fill-400x380.jpg)
Restauratie Cuyp deel 26
![Sandon Hall cuyp tr spuitvernis Sandon Hall cuyp tr spuitvernis](/media/images/Sandon_Hall_cuyp_tr_spuitvernis_4.2e16d0ba.fill-400x380.jpg)
Restauratie Cuyp deel 27
![Sandon Hall cuyp retoucheren september Sandon Hall cuyp retoucheren september](/media/images/Sandon_Hall_cuyp_retoucheren_septe.2e16d0ba.fill-400x380.jpg)
Restauratie Cuyp deel 28
![Aelbert Cuyp - Riverlandschap met koeien en herders - ca. 1647 - 1650 Aelbert Cuyp - Riverlandschap met koeien en herders - ca. 1647 - 1650](/media/images/13._Cuyp_River_landscape_with_catt.8e6f77a9.fill-400x380.jpg)
Restauratie Cuyp deel 29
![Sandon Hall Cuyp tr met retoucheervernis Sandon Hall Cuyp tr met retoucheervernis](/media/images/Sandon_Hall_Cuyp_tr_met_retoucheer.2e16d0ba.fill-400x380.jpg)
Restauratie Cuyp deel 30
![cuyp met inleg lijst cuyp met inleg lijst](/media/images/cuyp_inleg_lijst.2e16d0ba.fill-400x380.png)
Restauratie Cuyp deel 31
![Sandon Hall cuyp oktober 2020 fotografie Sandon Hall cuyp oktober 2020 fotografie](/media/images/Sandon_Hall_cuyp_oktober_2020_foto.e38e4b1f.fill-400x380.jpg)