Aelbert cuyp
en het landschap
Aelbert Cuyp (1620-1691) is Dordrechts grootste kunstenaar. Toch was hij in zijn eigen tijd buiten zijn geboortestad nauwelijks bekend. Buiten het Dordrechts Museum kom je zijn werk maar weinig tegen.
Het gouden licht van Cuyp
Zonovergoten landschappen met paarden, ruiters en koeien die kalm voor zich uitstaren. Aelbert Cuyp werd er wereldberoemd mee, al was dat pas na zijn dood. In de 18de en 19de eeuw werd zijn werk een regelrechte rage in het buitenland, vooral in Engeland. De schilderijen van Cuyp verdwenen in hoog tempo uit Dordrecht.
Rustende ruiters in een landschap
Dordrechts Museum, aankoop met steun van Vereniging Rembrandt, 1978
ca. 1655-1660
Cuyp in Engeland
Britse aristocraten, gek op jagen en paardrijden, kochten de landschappen van Cuyp voor hun landhuizen. Nog steeds vind je veel van Cuyps beste werken in Engeland. Ook Engelse kunstenaars raakten in de ban van Cuyp en zijn 'gouden' Italiaanse licht. Thomas Gainsborough was een van de eersten. Zijn landschap met koeien in het licht van een ondergaande zon is te zien als eerbetoon aan Cuyp.
Landschap met twee koeien bij een herder en melkmeid
Dordrechts Museum, schenking Vereniging Rembrandt (mede dankzij haar BankGiro Loterij Aankoopfonds), Mondriaan Fonds, BDM.
ca. 1786
William Turner
Engelands bekendste romantische kunstenaar J.M.W. Turner (1775-1851) was een groot bewonderaar van Cuyp. Hij bezocht Dordrecht meerdere malen, maakte er talloze schetsen en schilderde een beroemd gezicht op de stad. Turner probeerde Cuyp in zijn werk te evenaren. Je ziet het in het vroege meesterwerk Whalley Bridge and Abbey, een gezicht op een Noord-Engels plaatsje dat Italiaans aandoet. De gouden gloed, de verstilde sfeer, de koeien – alles ademt Cuyp.
Whalley Bridge
Collectie Dordrechts Museum, bruikleen particuliere collectie
ca. 1811
‘'Cuyp (…) knew where to blend in minutiae in all the golden colour of ambient vapour.'’
J.M.W. Turner, 1811
Dordtse navolger
Cuyp had ook navolgers in zijn eigen stad. Rond 1800 liet Jacob van Strij zich door hem inspireren. In zijn heldere, zonnige landschappen probeerde hij Cuyp zelfs te overtreffen.
Landschap met vee in de omgeving van Dordrecht
Dordrechts Museum, aankoop 1855
ca. 1800-'15
Voorbeelden
Waar haalde Cuyp zelf zijn inspiratie vandaan? Naar welke kunstenaars keek hij? Voor de jonge Aelbert was Jan van Goyen een belangrijk voorbeeld. Van Goyen schilderde zijn landschappen in grijs- en bruintinten, hij gebruikte weinig kleur. Cuyp werkte aan het begin van zijn loopbaan met net zo'n monochroom palet. En net als Van Goyen plaatste hij de horizon in zijn landschappen opvallend laag. Licht, lucht en wolken krijgen alle ruimte.
Hollands riviergezicht
Dordrechts Museum, aankoop 1889
Gezicht op Dordrecht
Dordrechts Museum, aankoop met steun van Vereniging Rembrandt, Mondriaan Fonds, Bedrijfsvrienden Dordrechts Museum en vele andere fondsen, bedrijven
1651
Italiaans licht
Voor zijn latere landschappen met 'gouden gloed' keek Cuyp naar schilders die in Italië waren geweest, zoals Jan Both. Zelf heeft hij nooit verre reizen gemaakt.
Landschap met fluitspelende herder en vee
Dordrechts Museum, aankoop met steun van Vereniging Rembrandt ,1987
ca. 1645
Italiaans landschap met Ponte Molle
Dordrechts Museum, schenking Bedrijfsvrienden Dordrechts Museum, 2020
ca. 1650-'52
Veelzijdig
Cuyp was bovenal landschapschilder, maar hij kon meer. Zijn vader – en leermeester − Jacob Cuyp was heel goed in het schilderen van portretten en dieren. Door de jarenlange samenwerking had Aelbert zich die specialismes ook eigen gemaakt. Vader en zoon werkten soms zelfs samen aan één schilderij. Voor Twee kinderen met vee in een landschap schilderde Aelbert de achtergrond en Jacob de kinderen en dieren. Lees ook het verhaal Aelbert Cuyp en het landschap.
Twee kinderen met vee in een landschap met een herder bij een ruïne
Dordrechts Museum, aankoop met steun van Vereniging Rembrandt en Bedrijfsvrienden Dordrechts Museum, 2009
1651
Portret van de eend Sijctghen
Dordrechts Museum, aankoop met steun van Vereniging Rembrandt, Mondriaan Fonds en Bedrijfsvrienden Dordrechts Museum, 2004
1647 - 1650
Meer lezen?
Ontdek de andere verhalen over de vaste collectie.