Een mooie balans
De tentoonstelling is voortgekomen uit de behoefte die bij een breed publiek werd opgemerkt, om weer eens een overzicht te hebben van de schilderkunst. Wat is hedendaagse schilderkunst? Wat is er gaande en wat heeft zich in de breedte van de hedendaagse schilderkunst in de afgelopen jaren aangediend? De samenstellers van de tentoonstelling, Moniek Peters en Gerrit Willems beseffen dat het presenteren van een stand van zaken een gewaagde onderneming is. Enerzijds willen zij met What’s Up! het werk van kunstenaars laten zien die nog aan het begin van hun loopbaan staan, maar toch al kunnen rekenen op erkenning van hun werk. Anderzijds willen ze een waarderende en kritische keuze maken uit het brede aanbod -en mogelijk enkele verrassingen tonen- van kunstenaars die nog relatief onbekend zijn. Uiteindelijk hebben zij een mooie balans weten te vinden; alleen verrassingen tonen zou geen overzicht zijn, alleen de meest getoonde kunstenaars geen stand van zaken. Met de stand van zaken, zoals deze nu gepresenteerd zal worden, wordt zowel een inventaris als een rekening opgemaakt.
Selectie
Om tot een verantwoorde keuze te komen, is een groslijst gemaakt van alle kunstenaars die in de afgelopen tien jaar zijn gedebuteerd. De geselecteerde kunstenaars werken of wonen op dit moment in Nederland, of hebben er geruime tijd gewerkt en werken nu (tijdelijk) in het buitenland. Het betreft kunstenaars in wier oeuvre het schilderen van belang is, dus omvat ook kunstenaars die wel voornamelijk maar niet uitsluitend schilderen. Uiteindelijk zijn dertig kunstenaars geselecteerd door een werkgroep bestaande uit Hester Alberdingk Thijm, directeur AkzoNobel Art Foundation, Gijs Frieling, beeldend kunstenaar, Doede Hardeman, conservator moderne kunst Gemeentemuseum Den Haag, Hans den Hartog Jager, auteur en freelance journalist, Anneke Oele, directeur Art Concultancy, Gerrit Willems, directeur Centrum Beeldende Kunst Dordrecht, en Moniek Peters, conservator moderne kunst Dordrechts Museum. De geselecteerde kunstenaars tonen vanaf november ieder twee tot vier werken in het Dordrechts Museum.
Familie
Behalve aan de actualiteit schenkt de tentoonstelling ook aandacht aan de traditie. Voor die traditie – schilderkunst is immers bij uitstek een historische bepaalde discipline – wordt het begrip ‘familie’ gebruikt, zoals dat door de kunstenaar Jan Dibbets ooit is omschreven. Een kunstenaar, zo ongeveer redeneert Dibbets, weet zich deel van een artistieke familie. Een familie met verschillende generaties en verspreid over de hele wereld. Dan gaat het niet per se om bekende meesters, ‘juist van minder goede schilders kun je veel leren’. De familieverwantschap wordt dus niet aan de hand van beproefde kunsthistorische criteria vastgesteld, maar bestaat vooral op aanwijzing van de kunstenaars zelf. Wat gebruikt een schilder van zijn vakgenoten en wat verwerpt hij? Daar gaat het in dit verband om.
René Daniëls
Wie straks door de tentoonstelling loopt zal meteen opmerken dat het een bonte mix van stijlen is. Dat maakt hedendaagse schilderkunst voor veel mensen ongrijpbaar. Toch laat What’s Up! zien dat deze ogenschijnlijke tegenstellingen in feite voortkomen uit dezelfde traditie. Om dit aan te tonen, brachten Peters en Willems een bezoek aan de ateliers van de dertig kunstenaars. Gaandeweg merkten zij dat de huidige generatie schilders veelal teruggrijpt op dezelfde familie. Een veelgehoorde naam daarbij is René Daniëls. Deze schilder uit de jaren tachtig werd bekend door zijn nieuwe werkwijze, een soort beeldend denken waarin hij met dubbele betekenissen werkte, met gelaagdheden, met associaties met poëzieteksten en reflecties en waarin hij zich erfgenaam toonde van de hele culturele traditie. Zijn werk heeft grote invloed gehad op de jongere generaties.
‘Schuttersstuk’
De tentoonstellingsbezoeker ziet de voorkeuren en familieverwantschappen van de dertig kunstenaars straks terug in een reusachtig schilderij van de kunstenaar Gijs Frieling. Het ‘schuttersstuk’ zal als een apotheose in de tentoonstelling worden gepresenteerd. Frieling vindt het op zijn beurt weer interessant om op een inzichtelijke manier de schilderijen van dertig jonge Nederlandse schilders te verbinden met hun voorbeelden en inspiratiebronnen.