Wat doet een strakke zwarte lijst met een schilderij? Of een rijk bewerkt, verguld exemplaar? Hoe is de smaak door de eeuwen heen veranderd? En waarom heeft een schilderij eigenlijk een lijst?

In samenwerking met de Rijksdienst voor het Cultureel Erfgoed (RCE) presenteert het Dordrechts Museum de expositie Van de kunst en de rand. Niet alleen om de verschillende soorten en maten te tonen, maar ook om te laten zien welke impact lijsten hebben op schilderijen en hoe een museum daarmee omgaat. De tentoonstelling brengt een aantal zeer bijzondere lijsten samen uit de collecties van de RCE en het Dordrechts Museum.

LIJSTEN DOOR DE EEUWEN HEEN

Door de eeuwen heen zijn de ideeën over wat mooi is, veranderd. Ook lijsten zijn onderhevig aan mode. Zo kregen schilderijen in de 16de eeuw een eenvoudige houten lijst, al dan niet met tekst over de inhoud van de voorstelling.

In de 17de eeuw veranderde dat: eerst kwam het matglanzende ebbenhout op en later de vergulde lijsten. Want wie geld had, wilde dat laten zien. Vanaf eind 17de eeuw raakte de republiek onder invloed van de elegante, Franse hofstijlen als de barok en de rococo. Dat is ook terug te zien in de frivole, opengewerkte lijsten. In de 19de eeuw werd het allemaal nog eens dunnetjes over gedaan: het was de periode van de neostijlen. Daar werd eind 19de eeuw een eind aan gemaakt: de art nouveau wilde letterlijk een nieuwe kunst ontwikkelen. In de 20ste eeuw werden de grenzen van de kunst verkend en langzaam maar zeker opgerekt. Ook de lijst veranderde soms mee, in vorm en functie.

Jan van Goyen - Gezicht op Dordrecht - 1651

Jan van Goyen

Gezicht op Dordrecht

Dordrechts Museum, aankoop met steun van Vereniging Rembrandt, Mondriaan Fonds, Bedrijfsvrienden Dordrechts Museum en vele andere fondsen, bedrijven e

1651

Veel schilderijen zijn in de loop der tijd hun lijst kwijtgeraakt, veelal omdat ze regelmatig verhandeld werden. Het Dordrechts Museum probeert voor een schilderij dat geen oorspronkelijke lijst meer heeft een passend exemplaar te vinden. Soms kan een oude lijst op maat worden gemaakt, soms wordt er een nieuwe besteld. Uitgangspunt bij de keuze voor een lijst is om de oorspronkelijke situatie zoveel mogelijk te benaderen.

RIJKSDIENST VOOR HET CULTURELE ERFGOED

Voor de tentoonstelling Van de kunst en de rand werkt het Dordrechts Museum samen met de Rijksdienst voor het Cultureel Erfgoed (RCE). De RCE verricht al enkele jaren onderzoek naar
schilderijlijsten en heeft het Platform Schilderijlijsten in Nederland opgericht, samen met Mauritshuis, Rijksmuseum en RKD-Nederlands Instituut voor Kunstgeschiedenis.

Deze website maakt gebruik van cookies en daarmee vergelijkbare technieken om een optimale gebruikerservaring te bieden. Je kunt je voorkeuren aanpassen of meer informatie bekijken.

Deze cookies zorgen ervoor dat de website naar behoren werkt. Deze cookies kunnen niet uitgezet worden.
Deze cookies zorgen ervoor dat we het gebruik van de website kunnen meten en verbeteringen door kunnen voeren.
Deze cookies kunnen geplaatst worden door derde partijen, zoals YouTube of Vimeo.
Deze cookie stellen onze advertentiepartners in staat om doelgerichter informatie te kunnen aanbieden.

Door categorieën uit te zetten, kan het voorkomen dat gerelateerde functionaliteiten binnen de website niet langer correct werken. Het is altijd mogelijk om op een later moment de voorkeuren aan te passen. Bekijk meer informatie.