Spectaculaire restauratie eeuwenoud
gezicht uit familie De Witt
De zus van Johan de Witt krijgt haar eigen gezicht terug voor de tentoonstelling 'De wereld van Johan de Witt'.

Portret na restauratie
2025
Hoe breng je een zwaar beschadigd gezicht terug op een schilderij dat afkomstig is uit een tijd zonder foto’s? Dat was de hamvraag rond de restauratie van de Familiegroep van Diederick Hoeufft en Maria de Witt met hun kinderen, dat Caspar Netscher in 1664 schilderde. Het gezicht van Maria – de zus van Johan de Witt – was tijdens een eerdere restauratie bijna helemaal verdwenen. Dankzij een exacte kopie van Maria’s portret was het nu mogelijk om haar gezicht terug te geven. Het herstelde portret is vanaf zondag te zien in het Dordrechts Museum in de tentoonstelling De Wereld van Johan de Witt. Kunst uit het hart van de 17de eeuw.

Portret voor restauratie
2025

Familiegroep van Diederick Hoeufft en Maria de Witt met hun kinderen
Collectie Rijksdienst voor het Cultureel Erfgoed, Amersfoort, foto Studio Roodenburch
1664
Een eigen gezicht
In aanloop naar de tentoonstelling is het afgelopen jaar hard gewerkt aan dit schilderij. In het atelier van de Rijksdienst voor het Cultureel Erfgoed verwijderde restaurator Nadia Wilting de resten van het oude portret, dat eigenlijk geen gezicht genoemd kon worden. De gelaatstrekken waren bijna helemaal verdwenen, waardoor het schilderij nooit kon worden getoond. In het onderzoek bleek echter dat er een tweede portret was van Maria waarop zij dezelfde kleding draagt en het gezicht wel zichtbaar was. “Normaal gesproken kun je er niet heel veel meer aan doen als een gezicht zo heel erg is beschadigd, want je hebt niet de informatie van hoe het gezicht eruitzag. Je kunt het moeilijk gaan verzinnen,” aldus Wilting. “Maar in dit geval hebben we geluk, want we hebben een kopie van het schilderij.”
Het resultaat is een spectaculaire restauratie van een familieportret. Het gezicht van Maria kan eindelijk weer worden getoond. De aanpassingen passen zo goed bij het schilderij dat de restauratie bijna onzichtbaar is. "Het is heel bijzonder dat zo'n toegetakeld schilderij weer toonbaar wordt gemaakt. En het resultaat is eigenlijk wel verbluffend. Maria de Witt heeft eindelijk weer haar gezicht terug en zo haar positie binnen de familie De Witt,” zegt Marianne Eeckhout, conservator geschiedenis bij het Dordrechts Museum. “Het publiek kan nu zelf het gezicht van Maria beoordelen, en zien welke familietrekjes Maria deelt met haar twee broers Johan en Cornelis de Witt en haar oudere zus Johanna.”
Hoewel zij als zus van de raadpensionaris traditioneel minder aandacht heeft gekregen, was zij van groot belang in de familiehiërarchie. Maria de Witt trouwde in de bekendere familie Hoeufft en via haar en haar kinderen zijn veel spullen van de gebroeders De Witt bewaard gebleven.
Een tentoonstelling met een persoonlijk verhaal
Johan de Witt is meer dan de belangrijkste politicus uit de 17de eeuw. Hij was een verliefde vrijgezel, liefhebbende zoon, bezorgde echtgenoot, goede violist, talentvolle wiskundige en rouwende vader. We weten dit uit de 25.000 brieven die hij tijdens zijn leven verstuurde en ontving. De persoonlijke fragmenten uit deze documenten zijn eeuwen over het hoofd gezien. Ter gelegenheid van zijn vierhonderdste geboortejaar zet het Dordrechts Museum dit jaar voor het eerst de mens Johan de Witt in het middelpunt. De tentoonstelling De Wereld van Johan de Witt. Kunst uit het hart van de 17de eeuw introduceert Johan als persoon aan de hand van zijn brieven, persoonlijke objecten en topstukken uit binnen- en buitenland van onder meer Rembrandt, Jan Lievens, Aelbert Cuyp, Jan Steen en Jan Asselijn.
400 jaar De Witt
Tijdens 400 jaar Johan de Witt organiseert Bibliotheek AanZet in samenwerking met diverse partners in de Dordrecht verschillende activiteiten om te onderzoeken wie Johan was en hoe er in zijn tijd over diverse maatschappelijke onderwerpen werd gedacht.
Enkele hoogtepunten uit het programma zijn een voorstelling voor kinderen, een scholierendebat in de Eerste Kamer met jongeren uit Dordrecht en optredens van o.a. Muziektheater Hollands Diep en het Bachkoor. Het requiem van Johan de Witt van Roel van Oosten wordt opgevoerd door Merwe’s Oratorium Vereniging. Het volledige programma wordt binnenkort bekendgemaakt.