Aanwinsten

UITBREIDING COLLECTIE

In de grote zalen van de nieuwbouw wordt onder de subtitel Aanwinsten Moderne en Hedendaagse kunst een selectie aanwinsten vanaf 2010 getoond. Met steun van fondsen, bedrijfsvrienden, particuliere verzamelaars en soms kunstenaars zelf is het Dordrechts Museum erin geslaagd bijzondere werken aan haar collectie toe te voegen. Zo kreeg het museum onlangs nog een iconisch werk van René Daniëls, Zonder titel (1987) in bezit. Ook verwierf zij recent een werk van Marlene Dumas, het portret De aanwezige (1985). Beide werken zijn lange tijd niet te zien geweest.

MAGISCH REALISME EN NIEUWE ZAKELIJKHEID

Na de Eerste Wereldoorlog keerde de moderne kunst terug van een experimentele fase naar een meer traditionele manier van werken. De economische crisis, de gevolgen van een oorlog en de dreiging van een tweede, waren mede oorzaak van een somber realisme. Het magisch realisme van Koch, Schumacher, Hynckes en Willink roept een sfeer op van vervreemding, dreiging en onbehagen. Deze kunstenaars verbinden de zichtbare wereld die hard, koel en precies wordt weergegeven met een bovenaardse werkelijkheid.

In diezelfde periode ontstond ook de nieuwe zakelijkheid. Een stroming waarbij kunstenaars zonder expressie of gevoel op een afstandelijke manier onderwerpen uit het dagelijks leven verbeeldden, grotesk of amusant.

COBRA EN VRIJE BEELDEN

Na de Tweede Wereldoorlog zochten kunstenaars naar een nieuwe kunst voor een nieuwe wereld. Met de verschrikkingen van het barbaarse geweld nog op het netvlies was het scheppen van traditionele schoonheid onmogelijk. De nieuwe verworven vrijheid vroeg bovendien om een spontane manier van werken. Kunst moest ongeremd zijn. De vormtaal van de in 1948 opgerichte CoBraA beweging bleef nog lang doorwerken in de Nederlandse schilderkunst. Daarnaast waren er de groepen Vrije Beelden, opgericht in 1947 en Creatie, in 1950.

L’ESPRIT D’UN PAYSAGE

De kunstenaars van Vrije Beelden grepen bewust terug op avant-garde stromingen uit het begin van de eeuw, zoals het kubisme, abstractie, expressionisme en surrealisme. Met de schilderijen van Boers kan het museum nu ook deze kant van de naoorlogse kunst laten zien.

EXPRESSIE VS ZAKELIJKHEID

De kunst tussen 1945 en 1960 kent veel verwante artistieke opvattingen en stromingen, samen aangeduid als informele kunst, die zich kenmerkt door direct en spontaan werken, zonder formele uitgangspunten.  Als reactie op de expressieve schilderkunst ontstond een koele, zakelijke kunst. Geen verf meer maar industriële materialen, in plaats van veelheid monochromie.

DE JAREN TACHTIG

Het nieuwe schilderen – Tegen het eind van de jaren zeventig herleefde de schilderkunst. Overal in Europa en de Verenigde Staten begonnen kunstenaars weer kleurrijke en expressieve voorstellingen te schilderen. Marlene Dumas en René Daniëls gelden als de grote inspirators van deze periode. Met hun werk hebben ze generaties jonge schilders beïnvloed.

Het modernisme voorbij – De jaren tachtig zijn het begin van het postmodernisme. Het hergebruik van beelden, het samplen en monteren en het spelen met oude en nieuwe betekenissen waren onder andere de middelen die ene uitweg boden uit de dwangmatige vernieuwingsdrift van het modernisme.

SCHILDERKUNST VAN NU

De opvattingen van de jaren tachtig zijn ook voor de schilderkunst van nu nog belangrijk. Nog altijd is er geen dominante school of stijl. De schilderkunst kenmerkt zich nog steeds door een grote diversiteit.

LEVENDE COLLECTIE

Hoe moet een museum van vijf eeuwen schilderkunst omgaan met de kunst van nu? Verzamelen doet het Dordrechts Museum in principe in retroperspectief, terugkijkend. De 20ste eeuw ligt net ver genoeg achter ons om te zien welke kunstenaars en werken het verzamelen ‘voor de eeuwigheid’ waard zijn. Bij de jongste kunst valt vaak nog niet te zeggen wat van blijvend belang is. Toch wil het museum ook die allernieuwste kunst volgen, tonen én verzamelen, zij het selectief. Door de actualiteit binnen te halen blijft de collectie levend. En zijn er steeds weer nieuwe verbindingen mogelijk tussen oud en nieuw.

KIJK & VERGELIJK

Het Dordrechts Museum experimenteert in de tentoonstelling Nieuwe Aanwinsten Moderne en Hedendaagse Kunst met ongewone combinaties van oude en nieuwe schilderkunst. Verrassende duo’s, die je uitdagen om extra goed te kijken. Zagen ‘oude’ kunstenaars iets anders dan kunstenaars van nu? Kijken we zelf anders? Kijk en vergelijk!

Drie vruchten toont de karakteristieke stijl met scherp afgebakende vormen en expressieve kleuren die Toorop in de jaren dertig ontwikkelde. Ze combineerde hier een ‘binnen’ onderwerp – de vruchten – met een ‘buiten’ omgeving. Pyke Koch, met wie Toorop bevriend was, zou dat later ook doen. Een van zijn mooiste vruchtenstillevens had het museum al. Door de aankoop van de Toorop zijn de twee nu te vergelijken.

LEVENDE COLLECTIE

Het Dordrechts Museum werd in 1842 opgericht door een vereniging van kunstliefhebbers. Deze vereniging kocht eigentijdse kunst van ‘levende’ Dordtse schilders. Nog altijd verzamelt het museum gepassioneerd schilderkunst maar het aandeel hedendaagse kunst in de collectie was in de loop van de tijd steeds kleiner geworden. De prioriteit lag bij de kunst van de 17de en de 19de eeuw. Inmiddels is die  situatie veranderd. Het museum werd in 2010 gerenoveerd en uitgebreid, waardoor er ruimte kwam voor een permanente presentatie van moderne en hedendaagse kunst. Het museum heeft daarom de laatste jaren extra ingezet op het verwerven van moderne en hedendaagse schilderkunst. Immers, de toevoeging van eigentijdse kunst houdt de bestaande collectie levend.

TRADITIE EN VERNIEUWING

Wat de drie tentoonstellingen onderling verbindt is het element van traditie en vernieuwing. De levendigheid van de collectie, de historische lijn, het kijken en vergelijken en de wisselende waardering door de tijd heen voor de schilderkunst. Iets wat het Dordrechts Museum alleen kan doen door nieuw werk te blijven verzamelen en in relatie tot de aanwezige kunstwerken te presenteren. Lang Leve de Collectie!